In gesprek met Dirk Jan Sloots “Als je individueel kiest, heb je samen minder” over solidariteit, Groningse nuchterheid, Jan Tamerus, dvd’s, het zorglandschap en een woonboerderij
Dirk Jan (42) werkt op dit moment als Chief Financial & Risk Officer/vice voorzitter Raad van Bestuur bij Menzis, in marktaandeel de vierde zorgverzekeraar van Nederland. Daarvoor vervulde hij in 17 jaar PGGM -stil zitten is niet zijn ding- een uitgebreid pallet aan rollen: Directeur Finance & Control, Programmadirecteur Daadkrachtig Vernieuwen, Directeur PGGM Innovatie, Directeur PGGM Levensverzekeringen, Directeur PGGM Schadeverzekeringen, Manager Actuarieel Advies & ALM, Manager pensioen en productactuariaat en Financieel Directeur Rabo PGGM PPI.
Interview: Anno Bousema, partner Financial Assets Actuarial Executive Search.
Dit het achtste interview in een reeks gesprekken met actuarieel professionals, die gepubliceerd worden op actuaris.nl
Ik spreek Dirk Jan tijdens een wandeling door de Soesterduinen, nabij zijn huis waar we afgesproken hebben. Als ik mijn auto parkeer komt zijn vrouw Joyra aangefietst, ze is ook actuaris, bij Achmea in Zeist. Ze wonen met hun twee kinderen aan de rand van het prachtige bosgebied met zandverstuivingen, heidevelden en talloze naaldbomen. Je waant je er ver weg van de bewoonde wereld, verstild en bijzonder, een aanrader, vooral ook voor hondenliefhebbers: de trouwe viervoeters mogen er vrij rond struinen.
Door de lockdown heeft Dirk Jan in zijn eigen omgeving nieuwe plekken en routes ontdekt tijdens wandelingen met collega’s, die hij plande om het onmisbare en waardevolle persoonlijke contact te onderhouden.
Het wordt een mooi en open gesprek over zijn roots die blijken door te lopen op meerdere terreinen in zijn professionele en persoonlijke leven. Over zijn fascinatie voor “samen” boven “ik”, voor het algemeen belang en de verantwoordelijkheid en opdracht die je daarin hebt. En over innoveren en nieuwe creatieve wegen zoeken. Een man met een missie! Maar wel op basis van Groningse nuchterheid en realisme. “Doe maar gewoon dan doe je gek genoeg.”
Dirk Jan is geboren en getogen in het hoge noorden van Groningen, nader bepaald in Winschoten, een provinciestad met 18.000 inwoners met eigen stadsrechten en een regionale functie. Zijn ouders werkten beiden in het onderwijs. Zijn vader binnen het speciaal onderwijs op een school voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden (LOM), waar een klassengrootte van 12 leerlingen de norm was. Zijn moeder heeft in het reguliere basisonderwijs gewerkt, maar koos later voor een positie als manager van een ANWB kantoor in Noord Groningen. Dirk Jan en z’n jongere zus groeiden op in een harmonieus en warm gezin. Er was ruimte voor ontwikkeling, zijn ouders stimuleerden hun kinderen waar dat mogelijk was. Na de afronding van het atheneum oriënteerde Dirk Jan zich op een vervolgstudie. In aanmerking kwam een farmaceutische opleiding aan de TU Twente of Universiteit Utrecht, maar het werd uiteindelijk een studie Econometrie, niet te ver van huis aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Vooral de toepasbaarheid en praktische kant van deze studie spraken hem aan. Zijn 2 jaar jongere zus, die een wat avontuurlijk karakter heeft, ging Rechten studeren in het verre en bourgondische Maastricht...
De eerste twee jaren van de studie Econometrie in Groningen waren best pittig en theoretisch, maar met een sterke discipline worstelde hij zich er door heen. De opgedane inzichten en kennis verschaften hem praktische handvatten en een waardevolle gereedschapskist voor de toekomst. In zijn laatste studiejaar valt zijn oog in het kantoor van wijlen professor Ton Steerneman op een vacature van PGGM in Zeist. Hij besluit te solliciteren en wordt prompt door Jan Tamerus, die het actuariaat bij PGGM aanstuurt, aangenomen. Zijn vriendin Joyra Nieuwenhuis studeert ook af en gaat aan de slag als consultant bij PwC in Utrecht. Dirk Jan wordt bij PGGM ingewijd in het actuariaat en de pensioenwereld door zijn stagebegeleider Arjan Hussem. Intussen pakt hij aan de UvA de studie Actuariële Wetenschappen op, die hij twee jaar later afrondt. Van de bevlogen pensioenactuaris Jan Tamerus leert hij ontzettend veel in de tien jaar dat ze samenwerken. Jan, een boegbeeld in actuarieel Nederland, onderwijst hem niet alleen op het terrein van inhoudelijke vakkennis, maar ook hoe je je als professional opstelt binnen een organisatie, hoe je omgaat met stakeholders en met politiek tactische bewegingen en weerstanden. Dirk Jan heeft zich bij PGGM kunnen ontwikkelen tot de financial professional en bestuurder die hij nu is. De drang naar beweging vertaalt zich in de verschillende rollen die hij bij PGGM oppakte. Begonnen binnen het pensioenactuariaat verbreedt hij zijn horizon in nieuwe domeinen: ALM, finance, control, levens- en schadeverzekeringen, PPI. Maar ook leidinggeven trekt hem aan. Hij vervult bij PGGM verschillende verantwoordelijke rollen als manager en directeur.
Na 16 jaar PGGM begint het te prikkelen, en wanneer hij wordt benaderd voor verkennende gesprekken over een positie bij Menzis als CFRO, gaat hij daar nieuwsgierig op in. Uiteindelijk blijkt er een goede match te zijn met de organisatie, de taakstelling en de mensen binnen Menzis. Hij werkt vanaf de start met heel veel plezier en motivatie bij de zorgverzekeraar in Wageningen, en heeft zich de wereld van de zorg snel eigen gemaakt. Daarbij ondervindt hij dat, naast zijn persoonlijkheid en degelijke opleiding als econometrist en actuaris, de brede basis die bij PGGM gelegd werd van grote waarde voor zijn huidige functioneren is. De beweging die hij bij PGGM al maakte, meer weg van het actuariaat richting strategie en beleid, krijgt in zijn rol als bestuurder van de zorgverzekeraar een logisch vervolg. Bij Menzis is Dirk Jan in een dynamische omgeving gestapt, zeker sinds het begin van de nu al 2 jaar durende pandemie. Hij ziet een enorm grote betrokkenheid en motivatie bij zorgverleners, die met veel inzet en opoffering voor hun patiënten kiezen, heeft daar grote bewondering en diep respect voor.
Over de toekomst van het huidige zorgstelsel en noodzakelijke vernieuwingen heeft hij ook ideeën ontwikkeld. Hij verwacht veel van de digitale revolutie die voor de deur staat. Er valt op dit vlak nog veel te behalen. Als voorbeeld noemt hij de recente afschaffing van de beelddrager dvd (weten we nog wat dat is?) binnen de ziekenhuizen, die je als patiënt tot voor kort met de gemaakte röntgenfoto’s mee naar huis kreeg. Dat is nu gelukkig digitaal geworden. “Je hoopt op een evolutie van binnenuit, maar het zou kunnen dat de versnellingen en innovaties van buiten gaan komen en er ook andere partijen, zoals Google, de Nederlandse zorgmarkt met een geheel andere (digitale) zorgbenadering gaan betreden.” Een ander groot vraagstuk is voorts wat de steeds grotere behoefte aan zorg gaat betekenen voor de toegankelijkheid en betaalbaarheid. In de zorg gaat nu per jaar 100 miljard om, en dat bedrag groeit maar door. Daarin moeten we als samenleving keuzes durven maken. Om het perspectief te schetsen: met elke verhoging van het jaarlijkse budget in de zorg zou je in het onderwijs alle klassen kunnen halveren… “Een andere belangrijke ontwikkeling is die van de invloed van de burger, die vanuit het patiënten-perspectief steeds meer invloed zal gaan uitoefenen. Hoe spelen we daar als zorgverzekeraar op in?”
De kernwaarde solidariteit vormt een belangrijke drijfveer voor Dirk Jan, zowel in zijn persoonlijke als professionele leven. Hij is betrokken bij het wel en wee van onze samenleving, en ervaart een maatschappelijke verantwoordelijkheid in dienst van het algemeen belang, hij gaat vooral uit van “‘wij” en “samen”. Dirk Jan onderstreept het belang van collectiviteit en collectieve systemen, hoewel hij daarvan ook de keerzijde en beperkingen ziet. De grote, in de huidige discussies helaas vaak onderschatte waarde en nut van collectieve systemen en organisaties, zoals ons pensioenstelsel en zorgstelsel , kan niet voldoende worden benadrukt. “We moeten die collectiviteiten vanwege het grote maatschappelijke belang handhaven en versterken, waarbij we vanzelfsprekend steeds verbeteringen en vernieuwingen moeten blijven nastreven”. Met het kompas van solidariteit geeft hij vorm aan zijn rol als bestuurder van Menzis, aan het streven naar goede zorg.
Ook in zijn privéleven wil Dirk Jan zijn steentje bijdragen aan het algemeen belang. Zo is hij actief als coach bij de sportvereniging van zijn kinderen. Hij leverde voor zijn aantreden als CFRO bij Menzis ook een bijdrage aan de opbouw van zijn beroepsvereniging, het Actuarieel Genootschap. Hij was vele jaren lid van de Commissie Onderwijs, maakte deel uit van de FTK werkgroep en werkte mee aan het rapport ‘De actuaris van de toekomst’.
Veranderen, verbeteren en vernieuwen zit in zijn bloed. Zo werd Dirk Jan in 2015 programmadirecteur Daadkrachtig vernieuwen, een vernieuwingsprogramma dat PGGM binnen het veranderende pensioenlandschap klaar moest maken voor de toekomst. Klantgerichter en wendbaarder tegen lagere kosten. Hij rondde het programma in 2017 succesvol af, “Dat was een machtig mooi traject.”
In de lijn van zijn ouders heeft Dirk Jan ook de neiging mensen mee te nemen en te ontwikkelen, samen iets neer te zetten om de wereld een beetje beter maken. Hij neemt daarvoor verantwoordelijkheid en stimuleert zijn omgeving. Hij merkt echter wel dat in zijn dadendrang en het ontplooien van initiatieven soms harder gaat dan zijn omgeving. Hij heeft met vallen en opstaan geleerd steeds beter verbinding met zijn omgeving te houden en niet te ver voor de muziek uit te lopen. Draagvlak creëren en samen op te trekken blijken uiteindelijk meer tractie en resultaat op te leveren.
Jonge startende actuarissen geeft hij mee om de tijd te nemen voor hun ontwikkeling en groei. “Heb geen haast, wees niet ongeduldig, en leer zoveel mogelijk van je omgeving en van inspirerende mensen. Probeer het vak echt goed onder de knie te krijgen. Ga uit van het 10.000 uren principe: je wordt een goede professional door veel en langdurig te oefenen en te investeren in jezelf. Probeer je ook breed te ontwikkelingen, ga in diverse terreinen op ontdekkingsreis. En vergeet daarbij absoluut niet in je persoonlijke vaardigheden en je social skills investeren. Sta open voor wat er op je pad komt en omarm de kansen die zich voordoen.”
Dirk Jan heeft het als CFRO bij Menzis, waar hij nu -grotendeels vanuit huis- al weer tweeënhalf jaar werkt, bijzonder naar zijn zin. Hij voelt zich erg thuis binnen de organisatie en het zorgdomein. Meewerken aan de kwaliteit, het betaalbaar en toekomstbestendig maken van de zorg ziet hij als een grote en interessante uitdaging. En daarna? Hij weet zeker dat hij hoe dan ook maatschappelijk betrokken zal blijven op het snijvlak van privaat en publiek. Daar ligt zijn kracht en passie, en kan hij met zijn ervaring, kennis en energie waarde toevoegen.
Zijn professionele rol vraag veel tijd en energie, hij werkt hard. Er is altijd wat te doen, en hij kan maar moeilijk stilzitten. In zijn werk-privé balans wil hij meer evenwicht en dosering brengen, om ook ruimte voor andere aspecten van het leven dingen te hebben. Zo is zijn streven om meer tijd te besteden aan zijn gezin. En “Samen mooie en avontuurlijke reizen maken, met z’n vieren waardevolle ervaringen opdoen en herinneringen verzamelen.”
Wellicht verruilt hij ooit, als de kinderen zelfstandig wonen, zijn huidige woonplek in de toekomst voor een landelijker omgeving in Twente of Drenthe. Een woonboerderij zou deze droom kunnen vervullen. Ik zou daar gezien de prachtige en centrale ligging van zijn huis naast de schitterende Soesterduinen nog maar eens een nachtje over slapen. Maar die tijd heeft hij, en er zijn voor die tijd nog voldoende maatschappelijke uitdagingen om zijn schouders onder te zetten….
